سیاه شدن استخوان مچ پا
تمرینات ورزشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو
جراحی تعویض مفصل زانو موفق‌ترین و قابل اعتمادترین روش درمانی طولانی مدت برای آرتروز زانو است. به خصوص در سال‌های اخیر، پیشرفت در تکنیک‌های جراحی مورد استفاده در جراحی تعویض مفصل زانو، طراحی‌های جدید پروتز و فناوری‌های نسل جدید، رضایت بیمار را پس از جراحی به طور قابل توجهی افزایش داده است. به لطف این پیشرفت‌ها در جراحی تعویض مفصل زانو، مدت اقامت بیماران در بیمارستان کوتاه‌تر شده، روند بهبودی سریع‌تر و بدون دردتری دارند و آزادی حرکت خود را دوباره به دست می‌آورند.
با این حال، برای دستیابی به نتایج موفقیت‌آمیز از جراحی تعویض مفصل زانو، در کنار تکنیک مناسب جراحی، جنس پروتز و تجربه پزشک، رعایت دستورالعمل‌های پس از عمل توسط بیمار مهم هستند. پیروی از توصیه‌های پزشک، استفاده منظم از مسکن‌ها، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر تا زمانی که لازم باشد و پیگیری منظم تمرینات و برنامه فیزیوتراپی که باید پس از جراحی تعویض مفصل زانو انجام شود، کلیدهای بهبودی موفقیت‌آمیز هستند. عوامل دیگری نیز مانند وضعیت سلامت عمومی مریض، سبک زندگی پس از عمل، فیزیوتراپی و پیگیری تمرینات ورزشی می‌توانند بر نتایج جراحی تأثیر بگذارند. بر این اساس دکتر محمد اسدی فانید برای هر مریض بعد از عمل جراحی برنامه مخصوص آن مریض را تنظیم می کند.
متخصص ارتوپدی،
دوره تکمیلی جراحی زانو و لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفاصل) و آرتروسکوپی،
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات.
در این نوشته می خوانید:
- اهمیت فیزیوتراپی و ورزش پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- فیزیوتراپی و برنامه‌های ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- توصیه‌های ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- تمرینات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو: روزهای ابتدایی بعد از جراحی
- تمریناتی که می‌توانید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در خانه انجام دهید
- تمرینات ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو: هفته دوم
- تمرینات ورزشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو: ۲-۳ هفته
- تمرینات ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو: هفته چهارم
- برای درد و تورم زانو بعد از ورزش چه کاری می‌توان انجام داد؟
- فعالیت‌هایی که باید پس از جراحی تعویض مفصل زانو در نظر بگیرید
بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو و بازگشت تدریجی به فعالیت‌های روزانه معمولاً ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد. در طول این فرآیند، شما باید برنامه فیزیوتراپی و ورزش پس از جراحی تعویض مفصل زانو را با جدیت دنبال کنید تا قدرت و تحرک زانوی خود را بازیابید و به زندگی فعال خود بازگردید.
اهمیت فیزیوتراپی و ورزش پس از جراحی تعویض مفصل زانو
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو یکی از مهمترین عواملی است که به شما کمک می‌کند تا روند بهبودی بعد از عمل را به خوبی مدیریت کنید، قدرت، حرکت و انعطاف‌پذیری زانوی خود را افزایش دهید و در نتیجه انتظارات خود را از تعویض مفصل زانو برآورده کنید.
روند توانبخشی از اولین لحظه‌ای که پس از جراحی تعویض مفصل زانو از بی هوشی بیدار می‌شوید و یا بی حسی نخاعی پایان می یابد، آغاز می‌شود. تمریناتی وجود خواهد داشت که باید هر روز به طور مرتب در طول مدت بستری در بیمارستان و پس از ترخیص از بیمارستان انجام دهید. مطالعات نشان داده‌اند که شروع توانبخشی در ۲۴ ساعت اول پس از جراحی تعویض مفصل زانو با کنترل درد، به بهبودی زودهنگام کمک می‌کند.
فیزیوتراپی و برنامه‌های ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
- با افزایش انعطاف پذیری و قدرت عضلات، به محافظت از زانوی جدید و مفاصل سالم شما پس از پروتز زانو کمک می کند.
- دامنه حرکتی مفصل زانو را افزایش می‌دهد، به این معنی که میزان خم شدن و باز شدن زانو را بهبود می‌بخشد.
- با افزایش جریان خون، باعث تسریع بهبودی می شود.
- به کاهش استرس کمک می کند.
روند بهبودی پس از عمل نیاز به انگیزه و صبر دارد. تمریناتی که باید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو انجام شوند، در ابتدا برای بسیاری از بیماران به دلیل ترس و تجربه درد دشوار است. با این حال، باید توجه داشت که تمرینات ورزشی کلید کنترل درد و دستیابی به بهبودی کامل هستند.
توصیه‌های ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو
فیزیوتراپیست شما تمریناتی را که باید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو انجام دهید به شما نشان خواهد داد و برنامه فیزیوتراپی بعد از عمل شما تعیین خواهد شد. پیشنهادات ورزشی زیر می‌تواند به شما در افزایش قدرت زانو، افزایش تحرک و کمک به روند بهبودی کمک کند. با این حال، فراموش نکنید که قبل از انجام هرگونه فعالیت و ورزشی با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
تمرینات بعد از جراحی تعویض مفصل زانو: روزهای ابتدایی بعد از جراحی
بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، می‌توانید برخی تمرینات را در تخت بیمارستان انجام دهید. تکرار این تمرینات چندین بار در طول روز، جریان خون در پاها را افزایش می‌دهد و خطر لخته شدن خون پس از عمل و مشکلات ریوی را کاهش می‌دهد. تمام تمرینات باید 3 یا 4 بار در روز انجام شود.
تمرین تنفس
یکی از ورزش هایی که بلافاصله بعد از جراحی تعویض مفصل زانو باید انجام شود، تمرینات تنفسی است. برای این تمرین؛ از طریق بینی نفس عمیق بکشید و نفس خود را به مدت ۲ تا ۳ ثانیه نگه دارید. سپس از طریق دهان نفس خود را بیرون دهید. شما می‌توانید این تمرین را در فواصل زمانی در طول روز انجام دهید و در مجموع 10 تا 12 نفس عمیق بکشید.
ورزش برای گردش خون
مچ پاهایتان را به جلو و عقب و به صورت دایره‌ای در هر دو جهت حرکت دهید. سعی کنید هر حرکت را حداقل ۲۰ بار تکرار کنید. این تمرین به افزایش جریان خون در پاهای شما کمک می‌کند.
تمرین کششی (ایستا) عضلات چهار سر ران
می‌توانید بنشینید یا دراز بکشید و پاهایتان را صاف نگه دارید. زانوهایتان را به سمت تخت فشار دهید، انگشتان پایتان را به سمت خودتان بکشید و سعی کنید عضلات ران خود را بکشید. بعد از شمردن تا عدد ۱۰، می‌توانید زانوی خود را رها کنید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرین بالا بردن پا به صورت صاف
می‌توانید بنشینید یا دراز بکشید و پاهایتان را صاف نگه دارید. مانند تمرین قبلی، عضلات ران خود را سفت کنید و سپس پای خود را حدود ۵ سانتی‌متر از روی تخت بلند کنید. بعد از شمردن تا ۱۰، پای خود را پایین بیاورید. حرکت را 10 بار تکرار کنید.
سعی کنید این تمرین را انجام دهید حتی اگر نمی‌توانید هنگام انجام حرکت، پای خود را به طور کامل بلند کنید. (این تمرین را می‌توان در روزهای اول پس از جراحی با یک ملحفه یا لاستیک تمرین انجام داد). این تمرین به تقویت عضلات زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو کمک می‌کند.
تمرین همسترینگ استاتیک (همسترینگ ایزومتریک)
بنشینید یا دراز بکشید و پاهایتان را صاف نگه دارید. عضلات پشت ران خود را سفت کنید، پاشنه خود را به سمت تخت بکشید و تا ۱۰ بشمارید. سعی کنید این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
ورزش باسن
عضلات سرینی خود را منقبض کنید و تا ۱۰ بشمارید. سپس عضلات خود را شل کنید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
تمرین خم کردن زانو
یکی از ورزش‌هایی که باید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو انجام شود، ورزش‌هایی است که انعطاف‌پذیری زانو را فراهم می‌کند. برای این تمرین، می‌توانید بنشینید یا دراز بکشید تا از کمرتان حمایت شود. زانوی خود را به سمت خود خم کنید و آن را به داخل بکشید، سپس به آرامی آن را پایین بیاورید. اگر انجام این تمرین برایتان دشوار است، می‌توانید از یک جسم کمکی مانند سینی استفاده کنید تا به شما کمک کند راحت‌تر روی پایتان سر بخورید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
این تمرین به افزایش دامنه حرکتی زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو کمک می‌کند.
تمریناتی که می‌توانید بعد از جراحی تعویض مفصل زانو در خانه انجام دهید
قبل از اینکه پس از جراحی تعویض مفصل زانو از بیمارستان مرخص شوید، پزشک و فیزیوتراپیست شما برنامه فیزیوتراپی شما را با هم برنامه‌ریزی می‌کنند. مهم است که هر چه زودتر یک برنامه فیزیوتراپی را شروع کنید و به طور منظم ادامه دهید.
تمرینات ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو: هفته دوم
تمرین خم کردن زانو در حالت نشسته
در حالت نشسته، سعی کنید پای عمل شده خود را تا حد امکان خم کنید. پای دیگر خود را جلوی پای عمل شده دراز کنید، به آرامی فشار دهید و سعی کنید پای عمل شده خود را کمی بیشتر خم کنید. پس از 5 ثانیه صبر کردن، زانوی خود را به حالت عادی برگردانید. حرکت را 10 بار تکرار کنید.
تمرین خم کردن زانو با تکیه‌گاه
روی صندلی بنشینید و سعی کنید زانوهایتان را تا حد امکان خم کنید. اگر کسی هست که به شما کمک کند، از او بخواهید که با قرار دادن پای خود جلوی شما، از شما حمایت کند یا صندلی خود را برای پشتیبانی به دیوار تکیه دهید. خودتان را روی صندلی کمی به جلو بکشید. این کار باعث می‌شود زانوی شما بیشتر خم شود. حرکت را 10 بار تکرار کنید. توصیه می‌شود این تمرین را در هفته سوم انجام دهید.
تمرین کششی زانو
اگر بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، به دلیل سفت بودن عضلات پشت زانو، در صاف کردن کامل زانو مشکل دارید، می‌توانید این تمرین را امتحان کنید.
روی صندلی بنشینید و پای عمل شده خود را روی یک چهارپایه یا صندلی قرار دهید. زانوی خود را به آرامی با دست خود به پایین فشار دهید. می‌توانید این حرکت را به آرامی به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه یا تا زمانی که در زانوی خود احساس کشیدگی کنید، انجام دهید. حرکت را ۳ بار تکرار کنید.
تمرینات ورزشی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو: ۲-۳ هفته
دو هفته پس از جراحی تعویض مفصل زانو، شما قادر خواهید بود به راحتی در خانه با یا بدون عصا راه بروید و می‌توانید پیاده‌روی‌های کنترل‌شده در بیرون از منزل را شروع کنید. توصیه می‌شود در ابتدا با پیاده‌روی‌های کوتاه چند دقیقه‌ای شروع کنید و سپس به تدریج مسافت پیاده‌روی خود را افزایش دهید. در طول این فرآیند، باید به بالا و پایین رفتن از پله‌ها یا سطوح کمی مرتفع دقت شود.
تمرین بالا رفتن از پله
در تمرین بالا رفتن از پله، ابتدا پای عمل شده خود را روی پله پایینی قرار دهید. نرده را بگیرید، و سعی کنید در حالیکه وزنتان را کمی روی پای عمل شده میندازید پای دیگرتان را روی پله قرار دهید. پای سالم خود را دوباره روی زمین بگذارید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
نکته مهم: هنگام انجام این تمرین ممکن است زمین بخورید. بنابراین توصیه می‌شود این تمرین در نزدیکی کسی انجام شود که بتواند از شما محافظت کند.
تمرین پایین رفتن از پله
روی اولین پله پایینی بایستید و رو به پایین پله‌ها بایستید. در حالیکه از نرده گرفته اید پای سالم خود را روی زمین قرار دهید و سپس دوباره آن را بالا بیاورید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
نکته مهم: هنگام انجام این تمرین ممکن است زمین بخورید. بنابراین توصیه می‌شود این تمرین در نزدیکی کسی انجام شود که بتواند از شما محافظت کند.
تمرینات ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو: هفته چهارم
همچنین برای راه رفتن بدون تکیه‌گاه پس از جراحی تعویض مفصل زانو، به تعادل خوبی نیاز دارید. می‌توانید تمرین زیر را برای بهبود تعادل خود پس از جراحی تعویض مفصل زانو امتحان کنید.
پاهایتان را کنار هم قرار دهید و به چیزی محکم تکیه دهید. بعد از اینکه به آرامی یک دست را رها کردید، وقتی احساس تعادل کردید، دست دیگر را رها کنید و سعی کنید بدون تکیه‌گاه به مدت ۱۰ تا ۱۵ ثانیه بایستید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید. وقتی انجام حرکت برایتان آسان‌تر شد، می‌توانید آن را با چشمان بسته امتحان کنید.
برای افزایش قدرت زانو و سرعت حرکت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، می‌توانید تمرین زیر را امتحان کنید.
روی صندلی بنشینید و یک توپ را زیر پای عمل شده خود قرار دهید. سعی کنید توپ را 10 بار در جهت عقربه‌های ساعت به صورت دایره‌های کوچک بغلتانید. سپس همین حرکت را در جهت مخالف انجام دهید. همانطور که تمرین برای شما آسان‌تر می‌شود، می‌توانید حرکت را با ایجاد دایره‌های بزرگتر تکرار کنید.
ممکن است بتوانید ۱ ماه پس از جراحی تعویض مفصل زانو، به بیشتر فعالیت‌های روزانه و کار خود بازگردید. در طول این فرآیند، ادامه تمرینات برای بهبود قدرت زانو و دامنه حرکتی مفصل زانو بسیار مهم است.
اگر بعد از جراحی تعویض مفصل زانو به طور منظم فیزیوتراپی و ورزش را ادامه دهید، می‌توانید تقریباً تمام فعالیت‌های روزانه خود، از جمله بالا رفتن از پله‌ها را پس از ۳ تا ۶ ماه انجام دهید. لطفا به یاد داشته باشید که پیروی از توصیه‌های پزشک و فیزیوتراپیست در تمام مراحل، از مصرف دارو گرفته تا برنامه ورزشی، روند بهبودی را آسان‌تر می‌کند.
برای درد و تورم زانو بعد از ورزش چه کاری می‌توان انجام داد؟
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی پس از جراحی تعویض مفصل زانو به شما کمک می‌کند تا در مدت کوتاهی بدون درد، به تنهایی بایستید، لباس بپوشید، راه بروید و به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید. در طول این فرآیند، طبیعی است که بلافاصله پس از ورزش، درد یا تورم زانو را تجربه کنید. رها کردن برنامه ورزشی و فیزیوتراپی به دلیل درد زانو ممکن است روند بهبودی شما را کند کرده و باعث افزایش درد شما شود. وقتی درد شما افزایش می‌یابد، ادامه ورزش دشوارتر خواهد شد. برای جلوگیری از این چرخه منفی، باید از همان لحظه اول پس از جراحی به تمرینات ورزشی اهمیت دهید.
برای کنترل درد زانو پس از ورزش می‌توانید از مسکن‌های توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. همچنین می‌توانید با استفاده از یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله، درد خود را با اعمال سرما روی پای خود تسکین دهید.
فعالیت‌هایی که باید پس از جراحی تعویض مفصل زانو در نظر بگیرید
بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، معمولاً می‌توانید ظرف ۳ تا ۶ ماه به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید و به ورزش‌هایی که فشار زیادی به زانو وارد نمی‌کنند، مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری و یوگا، بپردازید. با این حال، باید از ورزش‌هایی که نیاز به دویدن، پریدن، تغییر جهت سریع یا ورزش‌های پربرخورد که شامل تماس نزدیک هستند (مانند فوتبال، بسکتبال) اجتناب شود.
یکی دیگر از مسائل مهمی که باید در طول فرآیند بهبودی پس از جراحی تعویض مفصل زانو در نظر گرفته شود، خطر زمین خوردن است. هرگونه تصادف یا زمین خوردن ممکن است به پروتز آسیب برساند و بر روند بهبودی تأثیر منفی بگذارد. به همین دلیل، اقدامات احتیاطی را برای از بین بردن خطر زمین خوردن هنگام ورزش پس از جراحی تعویض مفصل زانو فراموش نکنید.
بی‌تحرکی برای مدت طولانی پس از جراحی تعویض مفصل زانو نیز می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد، به خصوص در ۲ هفته اول پس از جراحی. مراقب باشید که برای مدت طولانی بی‌تحرک نمانید و مرتباً ورزش و پیاده‌روی کنید.
چنانچه قبلا نیز ذکر شد روند بهبودی هر فرد پس از جراحی تعویض مفصل زانو متفاوت است. عوامل زیادی مانند وضعیت سلامت عمومی مریض، تکنیک جراحی، پروتز مورد استفاده، سبک زندگی پس از عمل، فیزیوتراپی و پیگیری تمرینات ورزشی می‌توانند بر نتایج جراحی تأثیر بگذارند. بر این اساس دکتر محمد اسدی فانید برای هر مریض بعد از عمل جراحی برنامه مخصوص آن مریض را تنظیم می کند.
متخصص ارتوپدی،
دوره تکمیلی جراحی زانو و لگن و آرتروپلاستی (تعویض مفاصل) و آرتروسکوپی،
فلوشیپ جراحی ستون فقرات و جراحی های کم تهاجمی آندوسکوپیک ستون فقرات.
